Ngoại trưởng Anh David Cameron và Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps gần đây đã có chuyến thăm Australia trong khuôn khổ cuộc tham vấn cấp bộ trưởng Anh-Australia (AUKMIN). Cuộc hội đàm 2+2 ở thành phố Adelaide (Australia) ngày 22/3/2024 diễn ra trong bối cảnh xuất hiện lo ngại rằng vấn đề chi phí và sự chậm trễ trong dây chuyền sản xuất tàu ngầm của Anh và Mỹ có thể đe dọa thỏa thuận an ninh 3 bên Australia-Anh-Mỹ (AUKUS).

Ngay từ đầu, Australia đã bị “trấn lột” khi đầu hàng vô điều kiện trước khu liên hợp công nghiệp quân sự của Mỹ với thỏa thuận AUKUS. Canberra đã bị lừa khi ném tiền (của người nộp thuế Australia) vào ngành công nghiệp tàu ngầm của Mỹ, vốn đang bị chậm tiến độ sản xuất đối với các tàu lớp Virginia và các thiết kế mới như lớp Columbia. Các nhà máy đóng tàu của Anh khó có thể bỏ lỡ cơ hội phân phối hào phóng tiền của Australia, một khoản tiền lớn không xứng đáng cho một dây chuyền sản xuất đang bị chậm tiến độ.

Tuyên bố chung của cuộc họp 2+2 ngày 22/3 với sự tham dự của Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles và Bộ trưởng Ngoại giao Penny Wong chứa đầy những lời sáo rỗng và những suy nghĩ lười biếng về bản chất của “trật tự quốc tế”. Các bộ trưởng “đã đồng ý rằng mối quan hệ (Anh-Australia) hiện nay đang phản ứng một cách linh hoạt và phối hợp trước những thách thức toàn cầu.” Khi nói đến vấn đề tài chính và chế tạo tàu ngầm, sự “nhanh nhẹn” là từ cuối cùng xuất hiện trong đầu.

Các câu từ của Tuyên bố chung được đánh dấu bởi sự chặt chẽ về mặt quản lý song không quan trọng. Nga bị lên án vì “xâm lược toàn diện, bất hợp pháp và vô đạo đức vào Ukraine”. Australia được khuyến khích trong việc đào tạo nhân viên Ukraine thông qua Chiến dịch Kudu và gia nhập Liên minh năng lực máy bay không người lái. “Cực kỳ quan ngại về cuộc khủng hoảng nhân đạo thảm khốc ở Gaza.” Ca ngợi Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) và “tôn trọng hàng hải”.

Những gợi ý liên quan được tìm thấy ở phần sau của tuyên bố. Vương quốc Anh đã hy vọng có một sự can dự lớn hơn vào khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, và “cầu nối” AUKUS là một cái cớ để làm điều đó. Theo đó, điều này cũng báo hiệu một “cam kết về mối quan hệ quốc phòng toàn diện và hiện đại, được nhấn mạnh bằng việc ký kết Thỏa thuận cập nhật giữa chính phủ Australia và chính phủ Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland về Hợp tác quốc phòng và an ninh”.

Khi các chính trị gia cần biện minh cho việc “mở két” công quỹ, những thuật ngữ nhàm chán như “chưa từng có”, “mối đe dọa” và “thay đổi” sẽ được sử dụng. Đây là lời của Ngoại trưởng Wong: “Australia và Vương quốc Anh đang xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược lâu dài để giải quyết một thế giới đầy thách thức và đang thay đổi nhanh chóng của chúng ta”. Marles thích dùng từ “môi trường chiến lược ngày càng phức tạp hơn”. Shapps cũng có lối suy nghĩ tương tự. “Tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân không rẻ, nhưng chúng ta đang sống trong một thế giới nguy hiểm hơn nhiều, nơi chúng ta đang chứng kiến một khu vực quyết đoán hơn nhiều (với) Trung Quốc, một thế giới xung quanh nguy hiểm hơn nhiều với những gì đang xảy ra ở Trung Đông và châu Âu”. Những nhận định này hầu như không phải là cơ sở cho tàu ngầm nhưng sự tôn sùng là rất mạnh mẽ và hấp dẫn.

Với sự sợ hãi, những người chỉ trích thỏa thuận AUKUS hẳn đã ghi nhận thêm một đợt thoái lui được hứa hẹn nữa. Ngành công nghiệp tàu ngầm của Anh thậm chí còn tụt hậu hơn so với của Mỹ và việc đưa du thuyền hoàng gia Britannia vào danh sách trợ cấp lại là một tín hiệu khác cho thấy các tàu ngầm AUKUS - khi và nếu chúng rời khỏi bản vẽ thiết kế và xưởng đóng tàu - đảm bảo sẽ bị lỗi thời hoặc sự không thể thực hiện được các sứ mệnh một cách vinh quang.

Một tuyên bố riêng được đưa ra bởi tất cả các đối tác trong thỏa thuận AUKUS khen ngợi tàu ngầm SSN-AUKUS, với tư cách là nỗ lực chung giữa BAE Systems và Tập đoàn tàu ngầm Australia (ASC). Cần nhớ rằng BAE Systems đứng sau chương trình tàu khu trục lớp Hunter đang gặp khó khăn khi chưa chứng tỏ được về năng lực.

Một loạt các thành phần vốn đã đầy thách thức lại càng trở nên phức tạp hơn bởi vai trò của Mỹ. “SSN-AUKUS đang được 3 bên phát triển, dựa trên các thiết kế tiếp theo của Vương quốc Anh và công nghệ kết hợp từ cả 3 quốc gia (bao gồm cả các công nghệ tàu ngầm tiên tiến của Mỹ)”. Con tàu huyền thoại này “sẽ được trang bị để thực hiện các nhiệm vụ tình báo, giám sát, chiến tranh dưới biển và tấn công đồng thời sẽ mang lại khả năng tương tác tối đa giữa các đối tác của AUKUS”.

Một điều rất rõ ràng: Hải quân Hoàng gia Australia (giống như bất kỳ tàu lớp Virginia đã qua sử dụng nào đã hứa hẹn) sẽ chỉ là đối tác cấp dưới. Một cảm giác sai lầm về việc chế tạo tàu ngầm đang được truyền tải thông qua cái gọi là “Con đường tối ưu”, bề ngoài là để “tạo ra một cơ sở công nghiệp tàu ngầm 3 bên mạnh mẽ hơn, linh hoạt hơn, hỗ trợ sản xuất và bảo trì tàu ngầm ở cả 3 quốc gia”. Trên thực tế, toàn bộ nỗ lực này của Australia lớn hơn đáng kể trong việc hỗ trợ 2 đối tác, có thể là nâng cấp cảng quân sự HMAS Stirling ở bang Tây Australia để cho phép các tàu tàu ngầm tấn công của Anh và Mỹ cập bến như một phần của Lực lượng tàu ngầm luân phiên phía Tây từ năm 2027 và nâng cấp cơ sở hạ tầng ở bang Nam Australia. Bề ngoài, tất cả các cơ sở này đều là nơi đồn trú của các lực lượng nước ngoài, một thực tế còn đáng kinh ngạc hơn với nhiều nâng cấp khác nhau đối với các nền tảng trên bộ và trên không cho Mỹ ở vùng Lãnh thổ phía Bắc.

Điều đáng mở rộng tầm mắt trong cuộc hội đàm của AUKMIN là lời hứa hẹn của Canberra sẽ chi 4,6 tỷ đô la Australia (3 tỷ USD) để đẩy nhanh quá trình xây dựng đang trì trệ tại dây chuyền sản xuất lò phản ứng hạt nhân Rolls-Royce. Đã có những nghi vấn rằng lõi lò phản ứng cho tàu ngầm hạt nhân Dreadnought của Anh, hiện đang được xây dựng tại Derby, sẽ bị trì hoãn. Chính phủ Australia tuyên bố số tiền trên được coi là “một khoản đóng góp phù hợp và tương xứng để mở rộng sản xuất và đáp ứng các yêu cầu của Australia”.

Cuối cùng, cảnh tượng vô lý này kéo theo một lượng tiền mặt dồi dào, nguồn tài trợ không xứng đáng cho 2 cường quốc với rất ít hứa hẹn về lợi nhuận và không có sự đảm bảo nào về việc đóng tàu nhanh hơn. Các nhà máy đóng tàu của cả Vương quốc Anh và Mỹ có thể nhận được nhiều niềm vui từ điều này, cũng như những người muốn phổ biến rộng rãi hơn các nền tảng hạt nhân, khiến cử tri Australia có cảm giác khủng khiếp như đang “bị lừa”./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn eurasiareview.com, vna