Năm 2024, ASEAN và Australia kỷ niệm 50 năm quan hệ đối tác đối thoại, đánh dấu một chặng đường của những bước phát triển trong hợp tác giữa hai bên. Xung quanh vấn đề này, tờ “Jakarta Post” ngày 6/3 đăng bài viết của nhóm tác giả từ Đại học Tasmania (Australia), Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Indonesia), Viện ISEAS-Yushof Ishak (Singapore) và Viện Tầm nhìn châu Á (Campuchia). Đây là những nhà nghiên cứu về lợi ích sâu sắc trong mối liên kết của Australia với Đông Nam Á. Họ là đồng tác giả của báo cáo “Đối tác chiến lược toàn diện: ASEAN và Australia sau 50 năm đầu tiên”, được công bố vào ngày 1/3. Dưới đây là nội dung bài viết:

Khi ASEAN và Australia kỷ niệm 50 năm quan hệ đối tác đối thoại trong năm nay, một chuỗi các động lực lịch sử, các lĩnh vực cùng quan tâm hiện tại và các cơ hội hợp tác trong tương lai cần được xem xét chặt chẽ. Trên thực tế, tầm quan trọng tương đối của Australia này đối với ASEAN đã thay đổi trong nhiều thập kỷ, từ hỗ trợ bằng lời nói trong những ngày đầu thành lập ASEAN sang sự hợp tác tích cực và chuyên sâu ngày nay.

Đôi khi, Australia được một số nước trong khu vực coi là “quốc gia phương Tây” ở lục địa châu Á, có nghĩa là nước này đôi khi được miêu tả là chỉ đại diện cho các giá trị và lợi ích của phương Tây. Tuy nhiên, những nỗ lực của Chính phủ Australia, đặc biệt là chính quyền hiện nay, nhằm xích lại gần các nước Đông Nam Á, đã cho thấy nước này sẵn sàng hành động như một “cường quốc bản địa”.

Cam kết và sự sẵn sàng chung tay giải quyết các mối đe dọa an ninh chung trong khu vực và giải quyết các vấn đề toàn cầu của Australia đã mang lại kết quả tích cực. Hơn nữa, thông qua hỗ trợ phát triển bền vững cho các nước Đông Nam Á, Australia đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến việc chân thành tham gia và trao quyền cho các nước này nhằm đạt được an ninh và phúc lợi của mình, điều rốt cuộc cũng sẽ mang lại lợi ích cho Australia.

Australia, có lẽ hơn một số nước khác, đã sẵn sàng áp dụng những phương thức nhằm xây dựng các mối quan hệ và sự tín nhiệm đáng kể trên khắp Đông Nam Á. Thỏa thuận Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa ASEAN và Australia năm 2021 là sự chứng thực mạnh mẽ cho mô hình quan hệ ngoại giao và giao lưu nhân dân này cùng với sự hợp tác thiết thực nhằm đáp ứng các ưu tiên của ASEAN.

Các tuyên bố gần đây của Chính phủ Australia nêu bật tham vọng mở rộng hơn nữa quy mô hợp tác kinh tế. Một báo cáo quan trọng do Chính phủ Australia phát hành vào năm 2023 mang tên "Đầu tư: Chiến lược kinh tế Đông Nam Á của Australia đến năm 2040", đã đưa ra các khuyến nghị đáng kể để hỗ trợ thương mại và đầu tư. Các hỗ trợ này ưu tiên cho nông nghiệp và thực phẩm, tài nguyên, chuyển đổi năng lượng xanh, cơ sở hạ tầng, giáo dục và kỹ năng, nền kinh tế du lịch, sức khỏe, nền kinh tế kỹ thuật số, dịch vụ tài chính và chuyên nghiệp cũng như các ngành công nghiệp sáng tạo.

Những ví dụ này là lời nhắc nhở rằng sự phát triển ổn định và gia tăng hợp tác của Australia với Đông Nam Á, và ASEAN với tư cách là một tổ chức, có xu hướng trở thành chiến lược hiệu quả nhất cho tất cả các bên.
Quan hệ đối tác đối thoại ASEAN-Australia đã tạo điều kiện cho sự phát triển niềm tin lẫn nhau, sự đẩy mạnh các hoạt động kỹ thuật và văn hóa giúp củng cố các phương thức hợp tác và mở rộng hợp tác chung với quy mô càng tăng theo thời gian. Việc Australia cũng duy trì các mối quan hệ song phương đặc biệt bền chặt trên khắp Đông Nam Á đã góp phần vào thành công này.

Theo thời gian, các mối quan hệ gần gũi nhất của Australia trong khu vực cũng phát triển để đáp ứng các cơ hội kinh tế và chiến lược khác nhau. Về mặt này, nỗ lực hàng thập kỷ được tóm tắt trong báo cáo là lời nhắc nhở về cách mà hợp tác ngoại giao - và sự giao lưu nhân dân được duy trì nền ngoại giao đó - chỉ thành công khi các mối quan hệ, bối cảnh và các ưu tiên chung cũng được quan tâm một cách thường xuyên.

Nhìn lại 50 năm hợp tác, hai bên cần xem xét các khoản đầu tư đã được thực hiện như thế nào, đồng thời xem xét sự hình thành của văn hóa hợp tác chung. Về tương lai, điều quan trọng là phải đề xuất một số mô hình cam kết giúp duy trì một khu vực hòa bình và thịnh vượng trong nhiều năm tới.

Trong bối cảnh này, có 8 khuyến nghị được đưa ra cho tương lai của quan hệ ASEAN-Australia:

Đầu tiên là thành lập Trung tâm ASEAN-Australia: Cả hai bên đều sẽ được hưởng lợi rất nhiều từ việc thành lập Trung tâm ASEAN-Australia tập trung vào tương lai, có tư duy phân tích và định hướng thương mại, phát huy sức mạnh từ các thể chế hiện có và các mô hình hợp tác đã được chứng minh.

Thứ hai, mô hình tích hợp lãnh đạo thanh niên ASEAN-Australia: Tích hợp tốt hơn các nhóm lãnh đạo tương lai có tiềm năng cao từ ASEAN và Australia, tạo ra ý thức chung về mục đích, phương hướng và sự gắn bó, đồng thời tạo cơ hội cho thế hệ trẻ xây dựng quan hệ đối tác lâu dài.

Thứ ba, chuyển đổi nền kinh tế số và chia sẻ tri thức: ASEAN và Australia có thể tiếp tục tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh mạng, quản trị mạng và công nghệ mạng cũng như quản lý và điều chỉnh sự tiến bộ xã hội, chính trị và kinh tế trong thời đại kỹ thuật số.

Thứ tư, chia sẻ sự đổi mới trong vấn đề biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng. Với việc lập kế hoạch dài hạn và chuyển đổi chuỗi cung ứng cần thiết cho giai đoạn tiếp theo của quá trình chuyển đổi năng lượng, có thể sử dụng kinh nghiệm của cả ASEAN và Australia để thúc đẩy hợp tác trong nhiều sáng kiến, bao gồm liên kết cơ sở hạ tầng vật chất, thúc đẩy tài chính bền vững và hài hòa hóa các tiêu chuẩn.

Thứ năm, hỗ trợ Timor-Leste để đáp ứng tư cách thành viên mới của ASEAN: Từ quan điểm của cả Australia và ASEAN, ASEAN đã ủng hộ Australia đưa ra những khuyến nghị và nguồn lực nhằm giúp Timor-Leste trở thành một thành viên hiệu quả trong ASEAN và duy trì sự tham gia của mình trong những năm tới.

Thứ sáu, làm sâu sắc và mở rộng chính sách ngoại giao ASEAN của Australia: Các nước ASEAN đánh giá Australia là một đối tác đáng tin cậy và năng động; luôn sẵn sàng mở rộng mức độ hợp tác rộng rãi của Chính phủ Australia thông qua sự tham gia chính thức của quan chức cấp cao và các bộ ngành trong tất cả các lĩnh vực.

Thứ bảy, tiếp tục đầu tư vào an ninh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và vai trò trung tâm của ASEAN. Với việc ASEAN đang áp dụng khái niệm Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương cho các cuộc thảo luận chiến lược của mình, Australia có thể đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc thảo luận nhằm giúp bảo vệ hòa bình và thịnh vượng trong khu vực.

Thứ tám, đầu tư vào hòa bình, an ninh và hợp tác phát triển với các thành viên mới của ASEAN: Bằng cách tận dụng chuyên môn và nguồn lực của mình, Australia có cơ hội đóng góp đáng kể vào sự phát triển của khu vực, điều chỉnh các nỗ lực để phù hợp với các mục tiêu và ưu tiên của ASEAN nhằm đảm bảo tăng trưởng bền vững và toàn diện.

Cuối cùng, vai trò của Indonesia với tư cách là một bên tham gia quan trọng trong ASEAN là cần thiết trong việc định hình mối quan hệ ASEAN-Australia trong tương lai. Sau cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 14/2, người ta kỳ vọng nhiều rằng chính phủ và tổng thống mới sẽ đưa Indonesia trở thành một bên tham gia tích cực hơn cả ở cấp khu vực và toàn cầu.

Thủ tướng Anthony Albanese là một trong những người đầu tiên gửi lời chúc mừng đến ứng cử viên chiến thắng. Điều này chắc chắn đi kèm với những mong muốn mạnh mẽ rằng mối quan hệ song phương nồng ấm sẽ tiếp tục phát triển và cũng góp phần thúc đẩy quan hệ ASEAN-Australia bền chặt./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn vnanet.vn